TPHCM hiện nay nên đầu tư hơn vào các phương tiện thu gom rác, qua đó đẩy nhanh các dự án đốt rác phát điện, phát triển mạng lưới tái chế cũng như tái sử dụng rác với quy mô lớn. Nhằm phục vụ cho công tác phân loại rác, TPHCM cần có những văn bản hướng dẫn cụ thể về mặt pháp lý, có văn bản hướng dẫn để mọi người có thể thực hiện tốt nhất có thể.
Văn bản hướng dẫn phải có sớm
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, rác thải được chia thành ba nhóm: rác tái chế, tái sử dụng và rác thải không thể tái chế. Việc phân loại này do Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh quyết định tại Quyết định 09/2021 (Quyết định 09).
Luật Bảo vệ Môi trường 2020 phân chia rác thải sinh hoạt hàng ngày thành ba loại: rác thải có thể tái sử dụng, rác thải thực phẩm tái chế và rác thải rắn sinh hoạt khác từ gia đình. Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 2020.
Quận Bình Tân hiện nay có 130 khu phố, theo ông Lê Minh Hiếu, Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, đến cuối năm 2021, đã có 74/130 khu phố thực hiện tốt việc phân loại rác tại nguồn. Điều này thực hiện theo Quyết định 09 mà Thành phố Hồ Chí Minh ban hành, thúc đẩy cách phân loại rác đúng cách.
Ông Hiếu cho biết, UBND thành phố và Sở Tài nguyên và Môi trường cần xây dựng hướng dẫn cụ thể để phân loại rác theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
Theo ông Nguyễn Thanh Nguyên, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường quận 1, đã có kế hoạch phân loại rác trên địa bàn bắt đầu từ năm 2021 theo Quyết định 09. Tuy nhiên, quyết định này được ban hành trước khi có Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực. Đây là một trong những vấn đề mà khu vực này phải đối mặt. Ông Nguyên nói rằng thành phố sẽ cần cung cấp cho các thị trấn hướng dẫn để làm theo, để mọi thứ sẽ được chấp nhận về mặt pháp lý.
Nên đầu tư thêm cho phương tiện thu gom rác
Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng việc phân loại rác thành hai loại theo quy định tại Quyết định 09 sẽ giúp cuộc sống của người dân dễ dàng hơn, cũng như giúp việc vận chuyển, xử lý rác dễ dàng hơn. Việc phân loại này cũng là điều mà thành phố có kế hoạch sử dụng điện năng tạo ra từ việc đốt chất thải, thay vì chôn lấp rác.
Hơn 20 năm qua, TP.HCM đã có nhiều dự án nhỏ tập trung khuyến khích người dân phân loại rác thải. Tuy nhiên, những dự án này mới chỉ là khởi đầu, không phải là đỉnh cao của những nỗ lực.
Vì vậy, để việc phân loại rác tại nguồn đạt hiệu quả, cần phát triển mạng lưới tái chế quy mô lớn. Điều này có nghĩa là khi phân loại rác, chúng ta phải biết rác thải này đi đâu, xử lý đến đâu mới hiệu quả.
“Đối với các thành phố phát triển, việc đốt rác thải để tạo ra điện là cần thiết. Năng lượng tái tạo thu được từ các nguồn khác nhau. Thành phố Hồ Chí Minh thải ra hơn 9.000 tấn rác thải mỗi ngày, và năng lượng từ đây sẽ rất lớn nếu chúng ta đốt rác thải mà không phân loại, nó sẽ mất nhiệt, và rất khó đốt cháy hoặc thu hồi nhiệt, ” GS-TS Lê Thanh Hải nói.
Ở góc độ người thu gom rác, ông Phạm Văn Khanh, Giám đốc HTX Môi trường quận 5 cho rằng, cần đồng bộ các chính sách, văn bản hướng dẫn và sự đồng thuận của chủ sở hữu, nguồn rác và người thu gom. Ngoài ra, cần trợ giá túi ni lông để người dân và những người thu gom rác thấy được giá trị của nó.
Ông Khanh cho rằng nên xử lý nylon bằng cách thu mua với giá cao để người dân phân loại để bán. Nếu người ta không đi bán ni lông, thì những người thu gom rác sẽ nhặt nó và phân loại, vì họ thấy giá trị của nó.
Ông Nguyễn Hoàng Hùng, Phó Chủ tịch UBND phường Tân Thới Nhất (quận 12), giải thích cách thu gom rác tại nguồn hiệu quả hơn. Ông nói rằng họ sẽ chuyển đổi các phương tiện thu gom chất thải để phù hợp với các kích cỡ và loại chất thải khác nhau.